Ως γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος ορίζεται γενικά η παρουσία συμπτωμάτων ή/και βλαβών που μπορούν να αποδοθούν στην παλινδρόμηση γαστροδωδεκαδακτυλικού περιεχομένου στον οισοφάγο.
Κύριοι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί:
- Ανεπάρκεια του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (ΚΟΣ)
- · Διαταραχές περισταλτισμού του οισοφάγου που οδηγούν σε μειωμένη κι ανεπαρκή κάθαρση του οισοφάγου από το γαστρικό περιεχόμενο
- · Καθυστερημένη γαστρική κένωση, όπως στους διαβητικούς με αυτόνομη γαστροπάθεια
- · Διαφραγματοκήλη, η οποία προκαλεί την μετατόπιση του ΚΟΣ ενδοθωρακικά με συνοδό ανεπάρκεια του διαφράγματος κι απώλεια της λειτουργίας του σαν εξωτερικού σφιγκτήρα
Παράγοντες ενεργοποίησης:
- · Εγκυμοσύνη και παχυσαρκία που προκαλούν αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης
- · Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, μεγάλο λιπαρό γεύμα και κάπνισμα
- · Συστηματικά νοσήματα όπως το σκληρόδερμα, αλλά κι αναπνευστικές παθήσεις
- · Πυλωρική στένωση
- · Φάρμακα όπως αντιχολινεργικά, β-αναστολείς, βρογχοδιασταλτικά, αναστολείς των διαύλων ασβεστίου, αντιπαρκινσονικά όπως τα ντοπαμινεργικά, προγεσταγόνα, ηρεμιστικά και τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά κα.
- · Καταστάσεις έντονου άγχους
Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, δεν ενεργοποιεί την ΓΟΠΝ, αλλά μπορεί να επιδεινώσει τη νόσο
Κλινική Εικόνα
- · Αναγωγή γαστρικού περιεχομένου
- · Μεταγευματική ναυτία
- · Εξωοισοφαγικές εκδηλώσεις (λιγότερο συχνές)
o Αίσθημα καύσου στην θωρακική περιοχή, η οποία εντείνεται με την κλίση του σώματος προς τα εμπρός
o Χρόνιος βήχας
o Λαρυγγίτιδα
o Οδοντικές διαβρώσεις
o Βρογχικό άσθμα
o Χρόνια βρογχίτιδα
o Πνευμονία εξ εισροφήσεως
o Βρογχεκτασίες
o Διαταραχές ύπνου – Αποφρακτική υπνική άπνοια
Διαγνωστικές Εξετάσεις
- · Εάν τα συμπτώματα είναι ήπια, δεν χρειάζεται κάποια εξέταση
- · Σε σοβαρά συμπτώματα ή υποτροπή μετά από θεραπεία:
o Γαστροσκόπηση. Είναι η πρώτη διαγνωστική εξέταση για τον προσδιορισμό της αιτίας αλλά και την εξέταση του οισοφάγου για βλεννογονικές βλάβες, καθώς και την ύπαρξη διαφραγματοκήλης. Πάντως 40% των ασθενών με τυπική συμπτωματολογία ΓΟΠΝ έχουν ενδοσκοπικά φυσιολογικό οισοφαγικό βλεννογόνο, 20-60% έχουν κάποιο βαθμό πεπτικής οισοφαγίτιδας και 3-20% οισοφάγο Barrett.
o Βαριούχο γεύμα
o pHμετρία οισοφάγου
o Μανομετρία οισοφάγου
o Εμπέδηση για την καταγραφή της ενδοαυλικής πορείας του βλωμού, της παλινδρόμησης υγρών και αέρα με ταυτόχρονη καταγραφή του pH.
Θεραπεία
· Αποφυγή τροφών που προάγουν την παλινδρόμηση όπως το αλκοόλ, η καφεΐνη, τα ανθρακούχα αναψυκτικά, η σοκολάτα, τα όξινα, τα πικάντικα και τα λιπαρά τρόφιμα, τα εσπεριδοειδή
· Υιοθέτηση καθημερινών συνηθειών όπως η αποφυγή άσκησης ή σκυψίματος μετά το φαγητό, αποφυγή κατάκλισης αμέσως μετά το φαγητό, αποφυγή στενών ρούχων ή ζώνης για την μέση, διατήρηση χαμηλού σωματικού βάρους, μικρά και τακτικά γεύματα, αποφυγή έντονου στρες
· Αντιόξινα
· Αναστολείς αντλίας πρωτονίων (πραζόλες, PPIs), οι οποίοι αποτελούν την θεραπεία εκλογής
· Αντικαταθλιπτικά
· Χειρουργική αλλά κι ενδοσκοπική πλέον αντιμετώπιση